یانیه مطبوعاتی سفارت در پاسخ به اتهامات مطروحه علیه ج.ا. ایران

در فیلم نشان داده شده از تلویزیون جمهوری تاجیکستان

سفارت جمهوری اسلامی ایران در دوشنبه ادعاهای بی اساس مطرح شده در فیلم مورخ 17/5/96 (8 اوت 2017) تلویزیون جمهوری تاجیکستان را تکذیب می نماید و از آن متاسف است. تردیدی نیست که تهیه کنندگان این فیلم موفق به تخریب پیوند های فرهنگی، تمدنی و دوستی تاریخی دو ملت ایران و تاجیکستان نخواهند شد.

ادعاهای مطرح شده در فیلم توسط اعتراف کنندگان محبوس و به نقل از کسانی است که در قید حیات نیستند و بالطبع نمی تواند اعتباری داشته باشد.

حافظه تاریخی ملت شریف تاجیکستان خوب به یاد دارد و فراموش نخواهد کرد که جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از بانیان و تضمین کنندگان اصلی صلح تاجیکستان و میزبان مذاکرات طرف های درگیر چه نقش سازنده ای در جهت پایان دادن به جنگ های داخلی این کشور در دهه 90 میلادی ایفا نمود.

جمهوری اسلامی ایران پیشگام ساخت تاسیسات زیربنایی نظیر تونل استراتژیک استقلال (انزاب) و سد و نیروگاه برق سنگ توده 2 و بیمارستان ابن سینا در تاجیکستان بوده و ارائه خدمات پزشکی و بهداشتی توسط هلال احمر و امداد رسانی به خانواده های کم بضاعت و بی سرپرست یا بد سرپرست تاجیک توسط کمیته امداد امام خمینی(ره) ایجاد مراکز ورزشی، ترمیم ابنیه تاریخی، آموزش جوانان تاجیک در مراکز دانشگاهی، کمک به مراکز علمی و دانشگاهی تاجیکستان، تاسیس و تجهیز دهها مرکز آموزش فنی و حرفه ای در سطح جمهوری و صدها اقدام از این نوع از دیگر اقدامات ایران بوده که مفهومی جز کمک به تحکیم ثبات و توسعه و کمک به حفظ استقلال و امنیت پایدار تاجیکستان و استحکام پایه های دولت آن ندارد.

مبارزه ایران با تروریسم برای همگان آشکار است و ایران خود از اولین و بزرگترین قربانیان تروریسم است. عملکرد جمهوری اسلامی ایران در عرصه های میدانی مبارزه با تروریسم چون آفتاب برای همه جهانیان آشکار است.

پخش این قبیل فیلم های مغرضانه، بعد از سفر اخیر وزیر انرژی و ذخایر آبی و رئیس تاجیکی کمیسیون مشترک همکاریهای اقتصادی و فرهنگی دو کشور به تهران، جهت شرکت در مراسم تحلیف ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران، به نمایندگی از رئیس جمهور محترم تاجیکستان، بیانگر آن است که برخی گرایشات و محافل تحمل عادی شدن روابط و تقویت دوستی بین دو کشور را ندارند.

سفارت جمهوری اسلامی ایران بر این باور است که اقدامات تفرقه اندازانه در چارچوب خواست و منافع دو ملت نیست و توسط کسانی دنبال می شود که مناسبات برادرانه ایران و تاجیکستان هم فرهنگ و همزبان را بر نمی تابند.

بخش مطبوعاتی سفارت جمهوری اسلامی ایران در جمهوری تاجیکستان

18 مرداد 1396

 

 

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

 

مصاحبه خبرنگار مستقل آقای سپهر عبدالله حسن زاد با جناب سفیر18/11/95

1-   دو سال است به حیث سفیر فعالیت دارید، طی این مدت چه پیشرفت هایی در روابط به مشاهده می رسد؟

پاسخ:در خلال مدتی که در دوشنبه هستم کارهای زیادی در روابط صورت گرفته است که از جمله مهمترین آنها رفع مشکلات تونل استقلال است که مدتها با مشکلات عدیده ای مواجه بود و خوشحالم خبر دهم که اکنون همه تعهدات جانب ایرانی در قبال این پروژه تکمیل شده و طرف تاجیک هم رضایت خود را از آن اعلام داشته است. ان شاءالله بزودی طی مراسمی این تونل رسماً تحویل داده خواهد شد. در خلال دو سال گذشته کوشیدیم علاوه بر تعاملات رسمی بین پایتخت ها، همکاریهای استانی هم بیش از گذشته مورد توجه قرار گیرد. در این چارچوب، دو بار استاندار محترم خراسان رضوی و یکبار استاندار همدان در راس هیات های بزرگی به تاجیکستان آمدند و با ولایات سغد و ختلان توافقات خوبی به عمل آوردند. روسای اتاقهای بازرگانی چند استان ایران به تاجیکستان آمدند و تاجیکستان نیز مسئولان مختلف به ایران سفر کردند. سفرمتقابل روسا و معاونانراهآهنایرانو تاجیکستان به دوشنبه و تهران اساس خوبی برای توسعه همکاریهایدوکشوردرزمینهحملونقل و ترانزیت، بویژه همکاریهای ریلی ایجاد کردهاست. پنج نمایشگاه اختصاصی محصولات و توانمندیهای ایران و استان خراسان در تاجیکستان برگزار شد و در همه نمایشگاهها و همایش های بین المللی دیگر نیز مشارکت فعال داشتیم. تاجیکستان نیز در همین طور در همایش ها  نمایشگاههای ما مشارکت داشت.

وزیران نقلیات، فرهنگ و انرژی تاجیکستان از ایران دیدار کردند. وزیر کشور و وزیر نیروی ایران که رئیس ایرانی کمیسیون مشترک هم هست، از تاجیکستان دیدن نمود و در اجلاس بین المللی آب شرکت کرد. یازدهمین کمیسیون مشترک اقتصادی و فرهنگی دو کشور را در تهران برگزار کردیم. موافقتنامه همکاریهای امنیتی و انتظامی دو کشور امضا و در مجالس دو کشور تصویب شد. فرمانده مرزبانی ایران از تاجیکستان دین کردن و همتای خود را هم دعوت نموده است. دکتر حداد عادل رییس سابق مجلس ایران، مشاور رهبر و رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی دو بار از تاجیکستان دیدار و مجموعه نفیسی از هزارواژه ها (که حاصل هزاران نفر ساعت کار دانشمندان و علمای ایرانی برای یافتن معادل های فارسی جهت واژگان خارجی و نوساخته است) را به کمیته زبان و اصطلاحات تاجیکستان اهداء نمود. دهها کنفرانس و سیمنار علمی و فرهنگی با مشارکت تخبگان دو کشور در آنها برگزار شد که از آن جمله می توان به همایش های            بین المللی گرامیداشت میرسید علی همدانی در دوشنبه و همدان، همایش کمل خجندی در خجند و نیز همایش بزرگداشت استاد صدرالدین عینی به عنوان یکی از مفاخر مشترک فارسی زبانان در دو سه هفته قبل در تهران، اشاره کرد.

شرکت گسترده اتحادیه های ناشران دو کشور و استادان و پژوهشگران ایرانی و تاجیک در نمایشگاههای بین المللی کتاب تهران  و دوشنبه و چاپ و برگردان دهها کتاب ارزشمند فارسی و تاجیکی توسط پژوهشگاه فرهنگ فارسی –تاجیکی سفارت، برگزاری هفته فیلم ایران در تاجیکستان و شرکت پررنگ سیمناگران ایرانی در جشنواره بین المللی دوسالانه دیدار و جشنواره فیلم کوتاه دوشنبه، شرکت هیاتهای دو طرف در برنامه های نوروزی در دوشنبه و تهران، سفر شهرداران شش کلان شهر ایران به دوشنبه، مبادله دهها هیات ورزشی و نهایتاً تکمیل سفارت جدید ایران در تاجیکستان که ان شاءالله تا چند ماه دیگر به بهره برداری خواهد رسید، از دستاوردهای روابط در این دوره بوده است.

2-   از نگاه شما تاجیکستان در طول 25 سال استقلال به چه پیشرفت هایی دست یافته است؟

پاسخ:البته اینجانب تنها دو سال و چند ماه است که در تاجیکستان هستم و شخصاً و از نزدیک شاهد همه پیشرفتهای این کشور در بیش از دو دهه گذشته نبوده ام. اما از آنجا که این سرزمین برای همه ما ایرانیان به عنوان وطن دوم و مکانی محبوب می باشد که سهم شایسته ای در تولید میراث و هویت مشترکمان دارد، همیشه اخبار آن را دنبال کرده و از موفقیت هایش خوشحال می شوم. بسیار شنیده بودم که در سالهای اولیه استقلال و در شرایط جنگ شهروندی چه وضع دشواری در اینجا بوده و وقتی آن شنیده ها را با آنچه اکنون می بینم، مقایسه می کنم، انصاف آن است که به لطف خدا و زحمات مسئولان دولت تاجیکستان، اوضاع خیلی بهتر شده است. در دوسالی گذشته نیز رشد منتظم کشور را از نزدیک شاهد بوده ام. به گمان اینجانب مهمترین دستاورد تاجیکستان در 25 سال گذشته استقلال آن بوده و همه آنچه اکنون مایه افتخار تاجیکستان و خشنودی دوستان آن است اعم از دولت، قانون اساسی، پرچم و سرود ملی و پیشرفتهای اقتصادی، علمی، نظامی و... همه ثمره های ارزشمند استقلال است. وقتی می بینم جوانان تاجیک در عرصه های مختلف موفقیتهای خوبی کسب می کنند و کشور خود را به دست خویش می سازند، ا صمیم دل خرسند می گردم.

خوشحالم که شرکای دولتی و خصوصی ایرانی نیز سهمی در توسعه زیرساخت ها و تاسیسات اساسی تاجیکستان دارند. در سفر به مناطق مختلف تاجیکستان دیده ام که با همت مسئولان این کشور و با همکاری شرکای خارجی از جمله ایران چه کارخانه ها، جادها، تونل ها و تاسیسات خوبی ساخته شده است. این که تاجیکستان توانسته است در مجاورت کشور ما با ما همدل و همزبان افغانستان که متاسفانه سالهاست با مشکلات ناامنی دست به گریبان است، از امنیت خوبی برخوردار باشد، نشان از تلاش فرزندان با ننگ و ناموس این کشور دارد.

یکی از دستاوردهای این دوره که درخور تحستین است، توجه رهبری تاجیکستان به احیا و حفظ ارزشها و میراث آباء و اجدادی است. عنایتی که اکنون در تاجیکستان به میراث های مشترکی چون نوروز خجسته می شود، از بسیاری از کشورهای دیگر حوزه نوروز پر رنگ تر است. احیای چوگان و کشتی پهلوانی (که ایران هم همکاری خوبی با تاجیکستان در این زمینه داشته) و تکریم بزرگان فرهنگ و تاریخ این آب و خاک و فرهیختگان جغرافیای گسترده ایران فرهنگی، از اقدامات قابل تقدیر در تاجیکستان است. این سنت خجسته نیز که هر سال، به نام یکی از بزرگان نامگذاری می گردد، سنت حسنه ای است که باعث تقویت هویت و آشنایی جوانترها با میراثهای نیاکان می گردد. زیرا کسی که بزرگان خود را تکریم کند، بزرگ می ماند.

3-   نظر شما در باره ابتکار جناب آقای رحمان در خصوص ده ساله بین المللی آب برای رشد استوار برای سالهای 2018 تا 2028 و پشتیبانی سازمان ملل از آن چیست؟

پاسخ: در قران کریم آمده است که "حیات همه چیز از آب است." خوب است به خاطر بیاوریم که 85 درصد پروتوپلاسم موجودات زنده از آب است و آب بی جایگزین ترین عنصر حیات است. برای مثال انرژی به عنوان یکی از عناصر اصلی تمدن ساز، اشکال مختلفی دارد و در طول زمان به طرق مختلفی جایگزین شده است. اما آب همیشه آب است و جایگزینی ندارد؛ تنها می تواند در مصرف آن صرفه جویی کرد. آب چه برای انسان، چه حیوانات و چه نباتات نیازی ابدی و بی جایگزین است. ما می گوییم "آب الفبای آبادانی است". رشد و توسعه بدون آب قابل تصور نیست. به عنوان شهروند کشوری که از کم آبی تاریخی رنج می برد، گمان می کنم در بین نعمت های الهی که هریک در جای خود بسیار عزیز و گرامی هستند، آب جایگاه ویژه ای دارد.

وقتی دانشجو بودم آنقدر ذهنم درگیر اهمیت این مایه حیاتی بود که رساله لیسانس و فوق لیسانس خود را به موضوع آب و ابعاد سیاسی و امنیتی آن در منطقه اختصاص دادم و نتیجه کارم حدود بیست سال پیش در قالب کتابی زیر نام «ابعاد سیاسی - امنیتی بحران آب در خاورمیانه عربی» چاپ شد.

آب چنانکه که می دانیم  نقش برجسته ای در شکل گیری تمدن بشری داشته و تمدنهای اولیه بر اساس اتکای آنها به آب باران یا رودخانه ها شکل متفاوتی گرفته و دو جامعه یکجانشینیان یا کوچ روان را در پی داشته است. اساس نظریه تولید آسیایی نیز تقسیم آب بوده است. آب در تاریخ بشر هم عنصر همکاری بوده و هم مایه جنگ و درگیری. این بستگی به نگاه و انتخاب ما دارد که آن را به عنوان عنصر همکاری انتخاب کنیم، یا بر سر آن با هم درگیر شویم.

جناب آقای رحمان به عنوان رییس جمهور کشوری که در صدر دارندگان بهترین وگواراترین منابع آب جهان است و سرزمینی که بزرگترین پیریخها را در خود جای داده است، به این عنصر حیاتی از مننظر نقشی که در ایجاد رشد پایدار دارد، نگاه کرده و با ارائه ابتکار اشاره شده، جهانیان را دعوت کرده است که از این منظر به آب نگاه کنند. اینجانب به سهم خود این ابتکار ایشان را ارج نهاده و امیدوارم جهانیان نیز به آن توجه بایسته مبذول دارند. اهمیت آب هرچه زمان بگذرد، بیشتر و نمایان تر می شود و جای تاسف است که آبی که می تواند و باید اساس همکاری و تولید ثروت باشد، در تاجیکستان، به دلیل نبود امکانات مهار و صدور آن، گاهی به سیلاب تبدیل شده و خانه مردم را خراب می کند و نبودش در نقاطی چون کشور من، از سرزمین های حاصلخیزی مانند سیستان، که روزی انبار غله ایران نامیده می شد، بیابان می سازد.

فکر می کنم، آتیه بینان باید پای پر خیر و برکت آب را از نقاط پر آبی چون تاجیکستان به سرزمینهای تفتیده ای چون برخی نقاط ایران و دیگر کشورهای همجوار آن باز کنند و اگر این همکاری مبارک شکل گیرد، هر دو جانب ثروتمند و سیراب شده و منطقه آباد گردیده و در نتیجه توسعه و امنیت بیشتری  خواهد یافت. آب می تواند یک محور همکاری ایران، تاجیکستان و سایر کشورهای  منطقه از جمله اعراب خلیج فارس باشد. اگر خطوط لوله آب این مناطق را به هم پیوند زند، فراتر از نتایج اقتصادی و اجتماعی، آثار سیاسی و امنیتی ارزشمندی خواهد داشت. 

4-   در ایران از جشن های مهرگان، سده و نوروز چگونه تجلیل می شود؟

پاسخ: این جشنها از جشن های باستانی و کهن ما و تاجیکان است و در ایران نیز گرامی داشته می شود. البته جایگاه نوروز بسیار بلندتر بوده و در نقاط مختلف ایران به اشکال مختلف جشن گرفته می شود. در ایران ما هیچ جشن ملی که بزرگتر و ریشه دارتر از نوروز باشد نداریم. مدارس و دانشگاهها در نوروز 13 روز و ادارات دولتی 4 روز تعطیل هستند و این طولانی ترین تعطیلات برای یک عید است. خوشحالم که در سایه تلاش مشترک رهبران دو کشور، نوروز اکنون ثبت جهانی شده است. اگرچه نوروز در هر نقطه از ایران با آداب و سنتهای محلی خاصی تجلیل می شود، ولی یک موضوع در همه آنها مشترک است و آن این است که از آن به عنوان بهترین بهانه برای دوستی و شادی بیشتر و رفع کدورت ها و احوالپرسی از هم استفاده می کنند. نوروز که می آید، در ایران همه مردم همراه با تمیز و تازه کردن منازل و لباسها و سر و وضع ظاهری خود، دلها را نیز از غبار و کینه می شویند و به دیدار هم می روند. آنها که از هم کدورتی داشتهاند همدیگر را می بخشند و همه مردم از مریضان و مستمندان یاد کرده و با کمک به آنان، ایشان را هم در شادی خود شریک می سازند. 

5-   حکیمی گفته "وطن آنجاست کآزاری نباشد"  نظر شما چیست؟

پاسخ:  می خواهم پاسخ این سوال شعری شما را دو شعر ایرانی و تاجیکی بدهم. شاعر ایرانی می فرماید: 

                  " وطن یعنی پدر، مادر، نیاکان              به خون و خاک بستن عهد و پیمان

                    وطن یعنی هویت، اصل، ریشه           سر آغاز و سر انجام همیشه

                    وطن یعنی غم همسایه خوردن           وطن یعنی دل همسایه بردن

                    وطن یعنی گذشته، حال، فردا             تمام سهم یک ملت ز دنیا

                    وطن یعنی چه آباد و چه ویران          وطن یعنی همین جا، یعنی ایران"

من با اجازه شاعر می خواهم مصراع آخر شعر بالا را به دلیل اینکهاعتقاد دارم ما و شما یک ملت در دو قلمرو سیاسی هستیم، این گونه بازنویسی کنم که: "وطن یعنی هم اینجا و هم ایران" برای من واقعاً هم اینجا وطن است و هم ایران. ظاهراً این فقط برای من نیست که چنین است. بانو گلرخسار شاعر عزیز تاجیک هم همین را گفته، آنجا که فرموده است:

شاهنامه وطن است،  وطن بی‌مرگی.

آری، آری، شاهنامه وطن است!

وطنی کز من و تو، نتوانند به شمشیر و به تزویر،ربودن.

6-   هر سال عالمان، شعرا و ادبا و کارشناسان عرصه های مختلف تاجیکستان از ایران بازدید می کردند. در سال 2017 سفارتخانه شما در این زمینه چه تصمیمی دارد؟

پاسخ: تاجیکان و ایرانیان همواره یک طرف اصلی در تعاملات فرهنگی هم هستند. قابل تصور نیست که یک نشست علمی، فرهنگی، ادبی و هنری در ایران برگزار شود و تاجیکان به آن دعوت نشوند. همین طور در تاجیکستان نیز همیشه در فرصتهای مشابه از ایرانیان دعوت می شود. اساساً خیلی از نشست های این چنینی ما خاص دو کشور است. مثلا سه هفته قبل همایش بزرگ گرامیداشت استاد صدرالدین عینی را در تهران داشتیم که از سوی انجمن مفاخر ایران و با حضور استادان و شخصیتهای طراز اول فرهنگی ما مثل دکتر حداد عادل برگزار شد و در آن از مرحوم استاد عینی به عنوان یکی از مفاخر تاجیکستان و نیز ایران فرهنگی تجلیل شد. از تاجیکستان هم استاد ستار زاده، دکتر صفر عبدالله و عزیزان دیگری شرکت داشتند. همایش های بین المللی میرسید علی همدانی که قبلاً در دوشنبه و همدان برگزار شد هم همین طور بود و با شرکت پر رنگ نمایندگان دو کشور همراه بود.

ما برنامه های مختلفی از نمایشگاه بین المللی کتاب گرفته تا جشنواره فیلم فجر و دهها برنامه علمی، ادبی و فرهنگی ریز و درشت دیگر داریم که در همه آنها تاجیکستان حتماً حضور شایسته ای خواهد داشت. در برنامه نوروزی آینده تاجیکستان نیز از هنرمندان ایرانی دعوت شده که ان شاءالله هماهنگ می کنیم که بیایند.

 -------------------------------------------------------------------------

مصاحبه خبرنگار آسیاپلوس با جناب آقای فغانی: 14/11/95

1)    به اختصار اقدامات سفارت ایران در تاجیکستان را در چند ماه اخیر را بیان نمائید؟

پاسخ:در بعد اقتصادی می توان به  اقدامات  زیر اشاره  کرد:

 هماهنگی سفر متقابل  معاونان راه آهن ایران و تاجیکستان  به  دوشنبه و تهران جهت توسعه  همکاری های دو کشور در زمینه حمل و نقل ریلی و  ترانزیت،

 هماهنگی سفر هیات بزرگ  سرمایه گذاری ایران و حضور آن  در همایش سرمایه گذاری در شهر دوشنبه و امضاء یادداشت تفاهم همکاری در زمینه سرمایه گذاری استان خراسان رضوی و کمیته سرمایه گذاری تاجیکستان،

 سفر وزیر انرژی و منابع آب  تاجیکستان و  جمعی از  مسئولان اقتصادی،  سیاسی و  فرهنگی به تهران جهت  برگزاری یازدهمین اجلاس کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور. درنظر  داریم نشست کمیته پیگیری آن را  نیز در آستانه  نوروز برگزار نماییم.

 تکمیل  امور  باقیمانده  تونل استقلال که با مشارکت مالی جمهوری اسلامی ایرانو توسط شرکتهای ایرانی اجرا شده است.  لازم  به یادآوری است که مشکلات قبلی تونل مثل ریزش آب از سقف تونل، ناهمواری سطح کف تونل و یخزدگی آن درزمستان برطرف شده و سیستم روشنایی نیز برای آن برقرار  گردیده  است  و با  توجه به  تکمیل اقدامات  جانب ایرانی بر  اساس قرارداد  فیمابین، بزودی تحویل قطعی تونل انجام  خواهد شد.  

برگزاری جلسات مشترک با فعالان اقتصادی ایرانی و مسئولان تاجیکستان و تشویق شرکتهای ایرانی به سرمایه گذاری در تاجیکستان از اقدامات دارای اولیت سفارت بوده است.

در حوزه فرهنگ و هنر طی چند ماه گذشته می توان به موارد زیر اشاره کرد:

همراهی و پشتیبانی از جشنواره فیلم کوتاه نوساز همکاری در اعزام و شرکت 4 نفر از سینماگران تاجیکستان به جشنواره فیلم کوتاه ایران،

برگزاری همایش ویژه بزرگداشت مرحوم استاد صدرالدین عینی به عنوان یکی از مفاخر حوزه فارسی زبانان در تهران 

مشارکت در جشنواره بین المللی فیلم دیدار و حضور هنرمندان و داور ایرانی، استاد رضا کیانیان در هیأت داوران بخشی از همکاری های فرهنگی دو کشور بوده است.

برگزاری چندین نشست تخصصی علمی و ادبی با صاحبنظران تاجیک و چاپ چندین کتاب و مجله علمی از جمله برخی از کتابهای آموزشی مدارس تاجیکستان توسط پژوهشگاه فرهنگ فارسی –تاجیکی سفارت

همچنین در حوزه ورزش شاهد حضور چند گروه کوهنوردی از ایران در تاجیکستان بودیم از جمله گروه کوهنوردان آذرکوه تبریز، که اعضای تیم شانزده نفر بودند در ولایت بدخشان قله 7495 متری سامانیان را فتح کردند. همینطور شاهد حضور داوران زن و مرد ایرانی در برگزاری برخی رشته های ورزشی در تاجیکستان بودیم. از جمله دو خانم به عنوان داور در مسابقات بانوان شرکت داشتند..

2) تعطیلیکمیتهامداددرتاجیکستانشائبههاییایجادکردهاست.اینتعطیلیتاچهزمانیادامهخواهدداشت؟

-کمیته  امداد امام خمینی یک  نهاد خیریه  است  و در داخل  و خارج  از ایران  هر کجا  که   نیازمندی  باشد  و کمک  بخواهند، بدون هیچ  منتی کمک  خواهد کرد.  فعالیتهای این نهاد به خواست مقامات تاجیکستان  و  در سختترین شرایط  این  کشور  شروع  شد  و سالها  ادامه یافت.  هرگاه  دوباره  اعلام  نیاز  شود،  می تواند  فعالیت خود را  تجدید  نماید. خدمات  این  نهاد  در  تاجیکستان برکسی پوشیده  نیست و بارها  از  مقامات   تاجیکستان   بویژه   رئیس   جمهور  محترم  تاجیکستان  جناب  آقای  رحمان  مورد  توجه  قرار گرفته   است. ایشان  در  دیدار  با  رئیس   این  نهاد  خیریه  فرموده  اند: « کاری  که شما  (کمیته  امداد)  می کنید، خیر و ثواب است و اینکه مردم  محتاج  را صاحب  کسب و هنرمی کنید تا زندگی  خود   را   بهبود   بخشد. بسیار منفعت است، تاجیکستان با چشم افتخار به این مساعدتها  می نگرد.». 

3) خطراشاعهتروریسمدرآسیایمرکزیروبهافزایشاست. آیایایرانبرنامهمشترکیباتاجیکستانبرایمهارتروریسیم  درمنطقهدارد؟

بر اساس  آمارهای  ارایه شده فقط  گروه تروریستی داعش  در سال2016  میلادی1141 عملیات  انتحاری  (یعنی  ماهیانه  95  عملیات)  انجام داده است.  همچنین  در حال حاضربیش  از 30 هزار تروریست  خارجی  از  100  کشور  به سوریه  و عراق سفر  کردهاند  و در  آن جا مشغول  به اعمالِ خرابکارانه  هستند.  قطعنامۀ پیشنهادی  رئیس  جمهور ایرانجناب آقای دکتر حسن روحانی  با  عنوان جهانی عاری از  خشونت  و  افراط­ گرایی  یکی  از مهمترین  قطعنامه  های مجمع عمومی  برای  مقابله با تروریسم  است.  ایران  کارنامۀ خوبی در مبارزه با تروریسم  دارد  و  اگر نقش  آفرینی  مثبت  ایران  و  همراهیش  با   دولتهای   عراق  و  سوریه  نبود،  شاید  اکنون  پرچم  داعش در  بغداد  و  اربیل و   دمشق نصب   بود. ما برای توسعه امنیت و ثباتِ در سطح  منطقه طرح راهبردی ای  در  سطح  منطقه پیشنهاد کرده  و پیگیری میکنیم و  روشهای  مقابله  با  تروریسم  را  نیز  فقط  نظامی  نمی دانیم. بر این نظر  هستیم  که  برنامه  ریزی سازمان  یافته، همکاریهای دو  یا  چند  جانبه،  تعاملات سیاسی  و اطلاعاتی و مقابله با فقر  فرهنگی  و  اقتصادی  و حمایت سران کشورهای  منطقه  از این  اقدامات  راههای  حل  مقابله  با این  معضل و  عبور  از  مشکلات  رو به رشد  افراطی  گری  و  تروریسم  است.

ما کشوری هستیم که طی 38 سال گذشته به شدت از سوی گروه های تروریستی مورد تهاجم قرار گرفته و بیش از 17هزار شهید در این راه تقدیم کرده ایم و در مناسبات خود با کشورهای منطقه زمینه های  شکل گیری و فعالیت گروه های تروریستی را تشریح نموده ایم.

مهمترین برنامه ایران در کمک به کشورهای منطقه برای مقابله با تروریسم، ارائه مشاوره های مورد نیاز، تقویت مناسبات بین دستگاه های نظامی، انتظامی و امنیتی با کشورهای دیگر و نیز ارائه تجارب کم نظیر  بدست آمده در صحنه های عمده جنگ با تروریست ها به کشورهای منطقه بوده است. همکاری های راهبردی ایران با روسیه در صحنه سوریه که منجر به پیروزی های چشمگیری بر تروریست ها –به ویژه آزاد سازی شهر مهم حلب –گردید، یکی از مصادیق موفق همکاریهای منطقه ای در این زمینه است.

از جمله تعاملات مرتبط با این موضوع می توان به دیدار متقابل وزرای کشور ایران و تاجیکستان در سال 2014  و امضای موافقتنامه همکاریهای امنیتی اشاره کرد پس از تصویب مجالس دو کشور از سال 2016 نهایی و  اجرایی شد. وزیر دفاع ایران نیز از همتای تاجیک خود برای سفر به تهران دعوت نموده است. در سال 2015 هم سفر فرمانده مرزبانی جمهوری اسلامی ایران به تاجیکستان انجام شد. برخی سفرها و تعاملات نیز بین دو کشور در دست پیگیری است که انشاالله محقق خواهند شد.

4) آیا ایران برنامه ایبرای پیشگیری از افزایش نفوذ وهابی ­ها درغرب آسی ادارد؟

موضوع وحدت مسلمانان اعم از شیعه و سنی بحثی است که سال­هاست توسط عقلای مسلمانان از جمله رهبران ایران بر آن تاکید شده است. در سال­های اخیر با پررنگ شدن فعالیت­های تکفیری سلفی­ها و وهابیت به نام اسلام و تقویت این جریانات سفارشی و وارداتی، ضرورت اقدام عملی جهت تحقق وحدت مسلمانان بیشتر احساس می شود. ملت عزیز تاجیک می دانند که وهابی­ها و تکفیری­ها با خود اهل سنت هم اختلاف دارند. زیرا کسانی که اغلب کسانی که اکنون در مصر و تونس و عراق توسط اینها کشته می شوند، شیعه نیستند. خط وهابی ها و سلفی ها با برادران و خواهران اهل تسنن کاملا جداست. وهابی­ها در اعتقاداتشان اشکالات زیادی وجود دارد. در مکتب وهابی کشتن یک مسلمان دیگر مثلاً شیعه که به وهابیت معتقد نیست جایز است. آیا هیچ مسلمانی با دانستن این مطلب حاضر خواهد بود وهابی شود؟ بیداری جوانان و ارتقاء دانش و بینش آنها و ایفای نقش سازنده روحانیان در جوامع اسلامی دو عامل مهم در شکست طرح های تفرقه افکنانه در جهان اسلام است و این برعهده سیاستمداران، دانشمندان و علمای بیدار و آگاه در سطح منطقه است تا از توطئه هایی که تحت لوای این گرایشات جریان دارد پرده بردارند. .

از نظر ما اتحاد و همبستگی مسلمانان جهان و منطقه و بالا بردن سطح آگاهی و هوشیاری جوامع اسلامی ، مهمترین اقدامی است که می تواند جلو نقشه ها و توطئه های دشمنان اسلام را بگیرد.

 5) برای تقویت روابط و مشترکات دو کشور چه برنامه ایی دارید؟

این سوال در ابعاد گوناگون قابل بررسی است. در بعد سیاسی دیدارهای مقامات دو کشور، همکاری ها و موضعگیری های مشترک در سطوح منطقه ای و بین المللی و استمرار همکاری های دو دولت با یکدیگر بر اساس احترام و منافع متقابل از اصول اولیه برنامه های دو کشور است. در زمینه همکاری های اقتصادی نیز برنامه های مختلفی در حال پیگیری است

- پیگیری مصوبات کمیسیون مشترک از طریق هماهنگی برای برگزاری کمیته پی گیری یازدهمین اجلاس ،

- تقویت مشارکت شرکتهای ایرانی در ساخت سد و نیروگاه راغون،

- تکمیل ساخت فاز اول تصفیه خانه آب شهر دوشنبه توسط شرکت شیمباره که بزودی افتتاح خواهد شد.

- توسعه همکاریهای حمل و نقلی خصوصا ریلی با توجه به اینکه راه آهن ایران با ارائه تخفیفات ویژه آماده ترانزیت کالاهای تاجیکستان بویژه آلومینیوم و پنبه می باشد،

- توسعه همکاری های بانکی و توریسم از جمله این برنامه هاست.  

6)با توجه به تغییر تولیت آستان قدس رضوی و ایجاد اداره زائران غیر ایرانی در این نهاد به نظر می رسد از آنجا که تاجیکان علاقه خاصی به حضرت رضا(ع) دارند،‌آیا می توان گفت که یکی از راههای تقویت مناسبات اعزام زیارت اولی ها به مشهدالرضا با هماهنگی آستان قدس رضوی است؟ در این زمینه چه برنامه ایی دارید؟

مصاحبه هفته نامهملت با جناب آقای فغانی: 14/11/95

سوال 1 - به اختصار اقدامات سفارت ایران در تاجیکستان را در چند ماه گذشته بیان فرمائید.

جواب:در حوزه فرهنگ و هنر طی چند ماه گذشته فعالیتهای چندی داشتیم از جمله: همراهی و پشتیبانی از جشنواره فیلم کوتاه نوساز که یکی از داوران مورد نیاز جشنواره را با هزینه سفارت آوردیم. و مشارکت خوبی داشت، و چند نفر از تاجیکستان نیز در جشنواره فیلم کوتاه ایران شرکت کردند.

در جشنواره بین المللی فیلم دیدار چند فیلم ایرانی شرکت داشتند همینطور یکی از هنرپیشه های طراز اول ایران آقای رضا کیانیان در هیأت داوران شرکت داشت و از چند سینماگر برتر ایران در این جشنواره دیدار تقدیر به عمل آمد.

در حوزه ورزش شاهد حضور چند گروه کوهنوردی از ایران در تاجیکستان بودیم از جمله گروه کوهنوردان آذرکوه تبریز، که اعضای تیم شانزده نفر بودند در ولایت بدخشان قله 7495 متری سامانیان را فتح کردند.

همینطور شاهد حضور داوران زن و مرد ایرانی در برگزاری برخی رشته های ورزشی در تاجیکستان بودیم. از جمله دو خانم به عنوان داور در مسابقات بانوان شرکت داشتند.

سوال2 - یکی از مسائلی که در میان دو کشور موجود است،‌ این تبادل دانشجویان است. مقامات مربوطه تاجیکستان می گویند در این بخش ایران به تعهد خود عمل نکرده است. مثلاً بورسیه هایی که پیشنهاد می شود گفته می شود بخش ها و اختصاص هایی هستند که عمدتاً برای تاجیکستان زیاد ضروری نیستنمد و یا اعلام می شود، ولی آیا این مساله مورد بررسی است؟

جواب:در زمینه تبادل دانشجو بر اساس توافقنامه های متعددی بین وزارتخانه های مرتبط بین دو کشور وجود دارد و بر اساس یادداشت تفاهم همکاریهای علمی و آموزشی وزارتخانه های علوم و تحقیقات و فناوری و معارف تاجیکستان که در سال 2011 به امضاء‌رسید دولت جمهوری اسلامی ایران پذیرش سالانه 250 دانشجوی بورسیه از کشور تاجیکستان را متقبل شد، تا کنون تعدادی دانشجو در این راستا اعزام شده اند اما در هیچ سالی سهمیه تکمیل نشده و به هر دلیل طرف تاجیک امکان بهره برداری از آن را نداد.

در سال 2016 هم به طور کامل از سوی وزارت معارف از آن استقبال نشد و هیچ دانشجویی اعزام نگردید. به هر حال این ظرفیت همچنان وجود دارد و دوستان تاجیک امکان بهره برداری از آن را دارند. ما آمادگی کامل برای رفع مشکلات در این زمینه را داریم. در اکثر رشته ها دانشگاههای معتبر ایران آمادگی پذیرش دانشجو هستند. در چند رشته محدودیت وجود داشت از جمله پزشکی که خوشبختانه دانشگاه پزشکی بوعلی همدان که از سطح بالای علمی برخوردار است برای پذیرش دانشجو در رشته های مختلف پزشکی تخصصی نیز اعلام کرده است.

سوال 3 -  مناسبات ایران و روسیه  از نگاه سیاسی خیلیرشدکردهاست. اما از  نگاه اقتصادی  فعلا چه جایگاهی  در مناسبات  با  ایران دارد؟آیا کارآفرینان تاجیک  نیز  در ایران  فعالیت  دارند؟ اگر  بله  در  چه  زمینه  هایی  و اگر نه چرا؟

پاسخ :مناسبات  ایران  و روسیه به قرنها قبل برمیگردد  و  فراز  و  نشیب  های  زیادی  داشته  است.  در دولت جناب  آقای  دکتر  روحانی  به  روابط دو  کشور  توجه  ویژه  ای   شد  و  می توان  گفت  که  یکی  از  عوامل  مهم  و  پیوند  دهنده  روابط  دو  کشور  در  سالهای  اخیر  مبارزه  مشترک  با  تروریسم  بوده  است.  لذا  نه  فقط  روابط  سیاسی،  بلکه همکاری  های  امنیتی  و  نظامی  هم  در  غالب  مبارزه  عملی  با  پدیده  تروریسم  توسعه  پیدا  کرده  است.  در  زمینه  اقتصادی  هم  بویژه  در  صنایع  سنگین،  مانند  ساخت  ذوب  آهن،  سد،  نیروگاه  های  برق  و  نظیر  آن،  طرفین  همکاری  خوبی  داشته اند.  حتی  می دانید  اولین  نیروگاه  برق  اتمی  ایران  در  بوشهر  با  همکاری  روسیه  ساخته  شده  است.  اما  در  بخش  تجاری  و  سرمایه  گذاری  همکاری  ها  متناسب  با  توانمندی  های  دو کشور نیست.  اکنون دو طرف بر  روی این  موضوع کار میکنند،  حجم  این  همکاریها  بسیار بیشتر  خواهد شد.  بعنوان  نمونه پس از تحریم های  اروپا علیه روسیه،  دوطرف  برایصدور  محصولات  غذایی  ایرانی به  آن کشور برنامه  های  مختلفی  به مرحله  اجرا گذاشته  اند.

امادرخصوصتاجیکستانغالباهمکاریهایسرمایهگذارانتاجیکستان(بخشخصوصی) درایرانبصورتمشارکتیاست. علتآنهممشخصاًاین استکهتاجیکستانکشوریسرمایهپذیراستوتبادلاتاقتصادیدوکشوربیشتر تبادلاتتجاریاست.

سوال 4-  شمادریکصحبتاختصاصیدرسالگذشتهمیلادیباهفتهنامهملت گفتید آینده روابط تاجیکستان و ایران را روشن می بینید. آیا می توان گفت که بهبود یا عدم ارتقاء روابط با تاجیکستان در دراز مدت بر ضرر منافع منطقه ای ایران خواهد بود؟ آیا فکر می کنید که این رهبران سیاسی هستند که باید برای بهبود روابط اقدام کنند و آیا تلاشهای دیلماتیک در این باره موفق خواهد بود؟

پاسخ: روابط ایران و تاجیکستان ریشه در تصمیم سیاستمداران یا خواست دیپلماتها ندارد که اگر احیاناً کدورتی بین آنها پیش آمد، از هم بگسلد.  خداوند ما را با هم و در کنار هم خواسته است. شما هیچ دو ملتی را در جهان پیدا نمی کنید که این همه مشترکات، اشتیاق و مهر متقابل و زمینه های تکمیل کننده اقتصادی و ژئوپلتیکی برای همکاری داشته باشند. مشترکات و چسبندگی های تاجیکستان با ایران از بسیاری از 15 همسایه  ما بیشتر است. روابط ما ریشه در  الزامات کهن تمدنی، تاریخی، فرهنگی، زبانی و منافع راهبردی دو ملت در همه ساحه ها دارد. منافع متقابل سیاسی، اقتصادی و امنیتی امروز هم آن را تقویت می کند. به همین دلیل است که رهبران دو کشور گرمترین و صمیمانه ترین تعابیر را برای روابط دو کشور بیان کرده اند. رهبر ما دو ملت را «خویش و تبار» هم می داند و این بسیار فراتر از یک رابطه خشک سیاسی یا اقتصادی است. منهمچنان آیندهراروشنترمیبینم، زیرا ریشه های این مناسبات در اعماق تاریخ جای گرفته و از اقیانوس بزرگ میراث ارزشمند نیاکان آب می خورد.

عدم ارتقاء روابط دو کشور، نه در درازمدت که حتی در کوتاه مدت نیز به ضرر هر دو طرف و مغایر خواست دو ملت و رهبران ماست. داشتن پیوندها و ارتباطات بیشتر و راحت تر طبعاً گاهی مشکلات و سوء تفاهم هایی هم ایجاد می کند؛ اما بین ما هیچ مشکلی نیست که حل شدنی نباشد. گاه با دوستان تاجیک شوخی کرده، می گویم: بزرگترین اختلاف ما آن است که شما می گویید «چای کبود» و ما به همان می گوییم «چای سبز». البته ریشه این مشکل هم شاید در شعر حافظ باشد که آسمان را سبز دیده و می فرماید:

مرزع سبز فلک دیدم و داس مه نو

یادم از کشته خویش آمد و هنگام درو

وجود مشکلات، امری طبیعی و مقتضای زندگی بشری است. مهم این است که مشکلات مانع همکاری و دوستی نباشد و با گفتگوی صمیمانه حل و رفع گردد. روابط ما چنانکه دوست خوبم جناب آقای خالقنظر هم چندی قبل در مصاحبه ای گفته بود، تیره نیست و افق روشنی دارد. به رغم برخی سیاه نمایی ها که برخی طرفهای دیگر می خواهند روابط دو کشور را تیره ترسیم کنند، هم اکنون دهها شرکت ایرانی در تاجیکستان فعالند و با وجود پروازهای مستقیم و تکرار شونده در هر هفته، مردم ایران و تاجیکستان مداوما در رفت و آمد بوده و هیچ برنامه فرهنگی و جشن و همایشی را بی هم برگزار نمی کنند. دل در گرو مفاخر مشترک دارند و آنها را چنانکه در همایش بزرگ گرامیداشت مرحوم استاد صدرالدین عینی در هفته های قبل در تهران شاهد بودیم، به عنوان مفاخر مشترک فارسی زبانان گرامی می دارند. همین که قرار است سال آتی در تاجیکستان سال استاد لاهوتی ایرانی باشد و سال قبل نیز سال میرسید علی همدانی بود، برای نشان دادن جدایی ناپذیری دو ملت کافی است.

آنچه گفته شد به معنی رضایت اینجانب از وضع فعلی روابط نیست؛ زیرا معتقدم، روابطی که می توانیم وباید داشته باشیم، بسیار فراتر و گسترده تر از این است. ما به عنوان ایران آماده بسط هرچه بیشتر روابط هستیم و به قول شاعر : «از این طرف که منم راه کاروان باز است». مطمئنم که رهبری تاجیکستان و ملت عزیز این سامان نیز چیزی جز این نمی خواهند و اطمینان دارم روابط این دو کشور با هم برادر و همزبان روز به روز بهتر و گرمتر خواهد شد.

سوال 5-  دستاوردهای مذاکرات قزاقستان و ... بدون حضور آمریکا ؟

پاسخ:اجلاس مهم «آستانه» در حالی اخیراً در قزاقستان به ابتکار ایران، روسیه و ترکیه برگزار شد که در این رویداد مهم سیاسی، افزون بر حضور روسیه، ایران و ترکیه، سه کشور ضامن اجرای توافق مسکو درباره سوریه، استفان دی میستورا نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور سوریه، هیأت از سوی دولت دمشق و نمایندگان گروههای مسلح و همچنین سفیر آمریکا در قزاقستان حضور داشتند. در حالی که تاکنون چندین دور مذاکرات سیاسی در سطوح مختلف و با حضور کنشگران مطرح بین المللی و منطقه ای و همچنین معارضان سوری با هدف یافتن راه حل سیاسی برای حل و فصل این بحران برگزار شده، اما همگی به دلیل کارشکنی آمریکا و برخی کشورهای غربی از یک سو و وجود برخی اختلافات جزیی در مسیر برقراری آتش بس از سوی دیگر، بی نتیجه پایان یافته است.

نشست آستانه از نظر ما نشست مثبتی بود که هم بعد نظامی داشت و هم بعد سیاسی. از مهمترین دستاوردهای آن می توان به این موارد اشاره نمود:

- برگزاری اولین دور گفتگوهای سوری –سوری که راه را برای ایجاد یک جبهه واحد بین دولت قانونی سوریه و گروه های داخلی این کشور در برابر تروریست های تکفیری –با محوریت دولت قانونی سوریه –فراهم آورد.

-  هماهنگی سه کشور ایران، روسیه و ترکیه در صحنه سوریه

-  تفاوت قرار دادن بین گروه های مسلح تروریستی با سایر گروه های مسلح

- تقویت و تثبیت آتش بس در سوریه

-  دستیابی به تفاهم در مبارزه با تروریسم به ویژه تروریست های دو گروه داعش و فتح الشام که مشمول توافق آتش بس نیز نمی باشند.

- این نشست نشانه ای از آغاز بازسازی در سوریه بود.

نکته مثبت دیگر این نشست عدم حضور نمایندگان کشورهای حامی تروریسم بود که این موضوع بیانگر انزوای این کشورها است.

در این مذاکرات قرار نبود تروریست های دیروز سوریه به سیاستمداران امروز تبدیل شوند چرا که موضوع اصلی مذاکرات تحولات میدانی و بحث آتش بس بود نه مذاکرات سیاسی .

نشست آستانه یک بار دیگر بر نقش سازنده ایران - که همواره با یک موضع اصولی در مبارزه با تروریسم و اولویت دادن همزمان به راه کار سیاسی برای حل بحران سوریه تاکید داشت –را ثابت نمود.

سفیر ایران در تاجیکستان: 80 درصد صادرات ایران به تاجیکستان غیر نفتی است

همدان - ایرنا -سفیر ایران در تاجیکستان گفت:80 درصد صادرات ایران به تاجیکستان غیرنفتی و شامل محصولات صنایع ساختمانی، فرش، دارو، محصولات غذایی و بهداشتی می باشد که صنایع فنی و ساختمانی بیشترین حجم کالاهای صادراتی را به خود اختصاص داده است.

                                                                                                        

 

بسمه تعالی

پاسخ های جناب آقای دکتر فغانی سفیر جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان

در مصاحبه با هفته نامه ملت

سوال: ایران نخستین کشوری بود که استقلال تاجیکستان را به رسمیت شناخت و سفارت خود را درآنجا افتتاح کرد. در طول این سالها میان دو کشور کدام کارهای مهم انجام شده و کدام کاری در راه است؟ الف) سیاسی؛ ب) اقتصادی؛ ت) فرهنگی؛ ث) اجتماعی؛ ج) رسانه ای؟

جواب: ابتدا مایلم 25 سالگی استقلال کشور دوست و برادر جمهوری تاجیکستان را به شما و خوانندگان عزیز هفته نامه معتبرتان تبریک عرض کنم. از این که در چنین ایامی در کنار برداران و خواهران عزیزم در  تاجیکستان هستم، احساس غرور و افتخار می کنم به خاطر پیوندهای عمیق دو کشور. با استفاده از این فرصت مناسب همچنین پیروزی فرزند برومند تاجیکستان دلشاد نظراف در مسابقات پرتاب گرز(‌چکش) بازیهای المپیاد ریو 2016 و کسب مدال طلای این ورزش را به جنابعالی، شخص ایشان، دولت و ملت عزیز تاجیکستان تبریک می گویم و به این موفقیت افتخار می کنیم. مردم ایران نیز این مدال و پیروزی را بخشی از موفقیت های خانواده بزرگ فارسی زبانان می دانند و ضمن خرسندی قلبی از آن و برادرم دلشاد نظراف و همه قهرمانان غیرتمند که دلهای دو ملت برادر همزبان و هم کیش ایران و تاجیکستان را شاد کردند افتخار می کنم. سرافرازی و پیروزی تاجیکستان عزیز آرزوی همیشگی ماست. همانطور که گفتید ایران از اولین کشورهایی بود که استقلال تاجیکستان را به رسمیت شناخت و اولین سفارت را در این کشور گشود و روابط تنگاتنگی با دولت و مردم این کشور برقرار کرد. هم زبانی و یگانگی فرهنگی و دینی دو ملت و مشترک بودن ریشه های هویتی و تمدنی دو کشور مهمترین عوامل برقراری این پیوند و توسعه آن بوده است. در این راستا طیف وسیعی از همکاری ها میان دو کشور ایجاد شده است. بیش از 170 سند همکاری بین دو کشور امضا شده است که ثمره صدها دیدار و سفر متقابل مقامات ایرانی و تاجیک بوده است. روسای جمهور دو کشور قریب بیست بار از ایران و تاجیکستان دیدار داشته اند و ده اجلاس کمیسیون مشترک همکاریهای اقتصادی بین دو کشور برگزار شده است. ایران و تاجیکستان همواره در مجامع بین المللی و منطقه ای از یکدیگر حمایت کرده اند.

ایران پیشگام ترین کشور در شروع همکاری ها با تاجیکستان مستقل بوده و اولین سرمایه گذاریها را در تاجیکستان انجام داد. همچنین، کشوری بود که برخلاف دیگران، سفیرش در روزهای سخت جنگ شهروندی دوشنبه را ترک نکرد و در کنار برادران و خواهران تاجیک خود ایستاد و کوشید به تحقق صلح و آشتی ملی در این کشور هم ریشه و خویشاوند کمک کند. جمهوری اسلامی ایران با تاسیس درمانگاه هلال احمر در دوشنبه که یکی از مراکز درمانی پر مراجعه و روزآمد تاجیکستان است و نیز دفاتر کمیته امداد امام خمینی که تاکنون هزاران خانواده بی بضاعت را کمک کرده و صدها عروس و داماد کم بضاعت را به خانه بخت فرستاده و حرفه های کسبی مختلفی به صدها شهروند تاجیک آموخته است، سعی نمود سهم خود را در کمک به خواهران و برداران تاجیک به خوبی ادا نماید.

در بعد اقتصادی ایران همواره یکی از شرکای بزرگ تجاری و اقتصادی تاجیکستان بوده و از اولین کشورهایی است که در احداث پروژه های بزرگ برای توسعه و آبادانی تاجیکستان عزیز مشارکت نمود. احداث تونل استراتژیک استقلال که کمک موثری به برقراری ارتباط همیشگی مناطق شمالی و جنوبی تاجیکستان کرده است و احداث نیروگاه 220 مگاواتی سنگ توده2، تاسیس بیمارستان مدرن ابن سینا، ایجاد شعب بانک تجارت و کفالت بانک در دوشنبه، احداث جاده ها و پلها، و تاسیس کارخانجات تولید ماشین آلات نظیر کارخانه مشترک تراکتور سازی ایرتاج، و کارخانجات تولید مواد شیری و غذایی از آن جمله اند. یک شرکت ایرانی اکنون در حال احداث تصفیه خانه آب شهر دوشنبه است که در نوع خود بی نظیر است. ایران در زمینه کشت مکانیزه و پرورش ماهی در تاجیکستان مشارکت سازنده ای دارد و از معدود کشورهایی است که دفتر اقتصادی در خجند داشته و روابط اقتصادی تنگاتنگی با آن ولایت و ولایت ختلان دارد. حدود دویست شرکت ایرانی در تاجیکستان حضور دارند و در همه زمینه ها از احداث سد و نیروگاه گرفته تا ساختمان و ماشین آلات و محصولات غذایی همکاری دارند.

نصب سیستم های روشنایی، تهویه و اطفاء حریق  در تونل استقلال، پیگیری پروژه راهبردی راه آهن پنج جانبه با مشارکت کشورهای منطقه و مشارکت در پروژه های سدسازی و برگزاری یازدهمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاریهای اقتصادی دو کشور در آینده نزدیک از برنامه های در دست پیگیری در بعد اقتصادی است.

در بعد فرهنگی، روابط ایران و تاجیکستان قابل مقایسه با هیچ کشوری نیست. زیرا ایران و تاجیکستان در کنار افغانستان، سه کشور پارسی زبان جهان هستند که علاوه بر داشتن زبان افتخار آمیز و تمدن پرور مشترک، سوابق تاریخی و تمدنی یگانه و کهنی دارند. ایران در کمک به ترویج فرهنگ نیاکان و آموزش خط نیاکان در تاجیکستان کمک موثری کرده است. پژوهشگاه فرهنگ فارسی –تاجیکی سفارت و رایزنی فرهنگی سفارت در همکاری تنگاتنگ با وزارتخانه ها و سازمانهای فرهنگی تاجیکستان تا کنون صدها اثر فرهنگی مشترک را تولید یا برگردان نموده و به فرهنگ دوستان دو کشور و جهان عرضه کرده اند. ایران نقش موثری در چاپ کتب درسی  تاجیکستان داشته و دو کشور در زمینه تبادل استاد و دانشجو روابط ویژه ای دارند. هزاران دانشجوی تاجیک و ایرانی در دانشگاههای دو کشور مشغول تحصیل هستند و ایران سالانه دویست و پنجاه بورسیه تحصیلی برای تاجیکستان و تاجیکستان 50 بورسیه برای ایران جدا می کنند.

ایران به احیای ورزش های باستانی در تاجیکستان کمک موثری نموده و با احداث سالن بزرگ کشتی زورخانه ای و آموزش چوگان، قدمهای مهمی در راستای سیاستهای ارزشمند دولت تاجیکستان مبنی بر احیای میراث های نیاکان برداشته است. رهبران دو کشور با ارج نهادن به سنت های نیاکان نقش مشترک و مهمی در ثبت جهانی نوروز و گرامیداشت همه ساله آن ایفا کرده اند. عضویت پیوسته برخی از استادان برجسته تاجیک در فرهنگستان زبان و ادب فارسی و تقدیر از مشایخ تاجیک در ایران و بزرگداشت مفاخر مشترک نظیر میرسید علی همدانی، جامی، کمال خجندی و...از جمله همکاریهای ارزشمند فرهنگی دو کشور است. تلاش مشترک برای برگزاری هفته فرهنگی تاجیکستان در ایران و بزرگداشت بیست و پنج سالگی روابط دو کشور و ثبت جهانی چوگان از برنامه های مشترک و در دست پیگیری دو کشور است.

سوال: تاجیکستان در طرح استراتژیک ایران چه جایگاهی دارد؟

جواب:تاجیکستان به عنوان کشوری فارس زبان و هم فرهنگ و هم ریشه از اولویت های نخست در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است. ریشه های عمیق فرهنگی، هویتی و تاریخی دو ملت روابط  آنها را  ناگسستنی می کند و معتقدم در این 25 سال هم دو دولت با همین دیدگاه با یکدیگر تعامل کرده اند. رهبر معظم ما تعبیر زیبایی در باره تاجیکستان دارند که عمیق پیوندهای ما را نشان می دهد. ایشان روابط ما را از جنس «روابط خویشاوندان» دانسته است. باید روابط دو کشور را از این منظر تجزیه و تحلیل کرد. طبیعی است خویشاوندان حتی اگر در روابط خود دچار فراز و نشیب هم شوند، به سوی هم بازخواهند گشت و نمی توانند این رابطه را کنار بگذارند. البته خوشبختانه روابط ما همواره روندی رو به رشد داشته است. امضای بیش از 170 سند همکاری و قریب بیست دیدار روسای جمهور دو کشور از یکدیگر به خوبی گویای این امر است. تاجیکستان برای ایران یک پایگاه سیاسی و فرهنگی و یک پایانه اقتصادی در منطقه است

و ایران نیز برای تاجیکستان یک شریک راهبردی در شکستن بن بست مواصلاتی و بسط و توسعه ارزشهای مشترک فرهنگی و ایجاد موازنه سیاسی است.

سوال: آیا فکر نمی کنید که این کارهای انجام شده با کشورهایی مثل تاجیکستان که مشترکات زیادی با ایران دارد، کار چندان زیادی نیست؟ برای همکاری بیشتر  چه موانعی وجود دارد؟

    

جواب:اگر چه معتقدم کارهای انجام شده کم نبوده اند، اما ظرفیت های دو کشور برای توسعه همکاری ها بسیار بیشتر است. ضمناً به نظر می رسد 25 سال از لحاظ تاریخی زمان چندان زیادی نیست و ما هنوز در ابتدای راه هستیم و در همین مدت هم کارهای بزرگ زیادی انجام شده است. ما همواره تلاش کرده ایم سرمایه گذاریهای ما در زمینه های اساسی و زیربنایی باشد و در بعد سیاسی و فرهنگی نیز کوشیده ایم به وحدت و انسجام ملی تاجیکستان کمک نماییم. همچنین نباید فراموش کرد که ما در شرایطی که تحت ظالمانه ترین و شدیدترین تحریم ها قرار داشته ایم، همکاری با دولت و ملت تاجیکستان را هیچگاه متوقف نکردیم و در همین شرایط نیز همیشه جزو پنج شریک اول تاجیکستان بوده ایم. به عنوان نمونه و بدون در نظر گرفتن هزینه های انجام شده  اگر پروژه تونل استقلال و فواید اقتصادی آن را برای تاجیکستان بررسی نمایید، متوجه خواهید شد چقدر این تونل در توسعه اقتصادی و استحکام استقلالی اقتصادی کشور تاثیر داشته است. یا اگر همکاری های آموزشی را بررسی کنید خواهید دید ما با هماهنگی دولت تاجیکستان به زیر ساختهای علمی که پایه توسعه و استقلال علمی هر کشوری است، پرداخته ایم. ما همه دستاوردهای فرهنگستان ایران که حاصل هزارها نفر ساعت کار متخصصان علوم مختلف است، یکجایه در اختیار برادران و خواهران تاجیک قرار داده ایم. در آینده هم هیچ مشکلی که مانع همکاریها و روابط برادرانه دو کشور باشد، نمی بینم.

جمهوری اسلامی ایران در فضای صمیمیت و دوستی همچنان آماده همکاری در تمامی عرصه های مورد علاقه طرفین می باشد. البته یک نکته را باید بیان کنم و آن اینکه قطعاً روابط دو کشور بدخواهانی هم دارد که نمی خواهند تعامل در محیط دوستانه ادامه یابد. باید مراقب این شیطنت ها باشیم. محیط بین الملل محیط رقابت است و این رقابت ها همیشه سالم و سازنده نیست و گاه با شیطنت همراه است. نباید اجازه داد این رقابتها و شیطنت ها دو کشور را از هم دور کند. مشکلات ناشی از تحریم ها در ایران و تلاشهای تفرقه افکنانه در منطقه از جمله موانعی است که مانع تحقق همکاریهای ما در سطح ممکن و مورد نظر رهبران دو کشور شده است.

سوال: به نظر می رسد تاجیکستان در برنامه های دولت حسن روحانی از جایگاه چندان با اهمیتی برخوردار نیست، در حالی که در دوران دولت محمود احمدی نژاد تاجیکستان جایگاه ویژه ای در سیاست ایران داشت. تحریم ها علیه تاجیکستان و حمایت احمدی نژاد از تاجیکستان را به یاد داریم. دولت آقای روحانی در مدت فعالیت خود چه کارهای مهمی انجام داده و چه برتری هایی به دولت قبلی دارد؟  آیا سفر دکتر روحانی به تاجیکستان مطرح است؟

جواب:از این سوال تعجب می کنم. اصلاً چنین برداشتی ندارم. در شرایط که دولت جناب آقای دکتر روحانی سیاست کاهش تنش و افزایش همکاری با جامعه بین المللی را در پیش گرفته، چگونه می تواند به دولتی که در تمام شرایط سخت گذشته با همدیگر تعامل برادرانه داشته ایم، بی توجه باشد. سفر تاریخی جناب آقای دکتر روحانی به تاجیکستان مقارن اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای و افتتاح فاز دوم نیروگاه سنگ توده 2 و شرکت پیشگامانه جناب آقای رحمان در مراسم تحلیف ریاست جمهوری جناب آقای دکتر روحانی نشان داد که دو دولت از بدو شروع به کار دولت تدبیر و امید توجه ویژه ای به هم داشته اند.

برداشت کم توجهی دولت جناب آقای روحانی به تاجیکستان ناشی از درگیر بودن جدی دولت ایران با بحث مذاکرات برجام بود که که مشکلات بزرگ ایجاد شده در سالهای قبل را رفع می کرد و اتفاقاً نتایج آن مذاکرات زمینه ساز تسهیل و گسترش روابط ایران با تا جیکستان و کشورهای منطقه در گان بعد خواهد بود.

در صدر بودن اخبار برجام و توسعه همکاری های ایران با برخی کشورهای و دولتهای دور و نزدیک دیگر و دوستی با شرکای جدید، به معنی فراموش کردن دوستان قدیم نیست و اگر کسی چنین برداشتی داشته باشد، قطعاً دچار اشتباه محاسباتی شده است. اینجانب معتقدم اتفاقا این سیاست و توسعه روابط با همه کشورها زمینه همکاری های ایران و تاجیکستان را بیشتر و روانتر خواهد کرد. در سه سال گذشته سفر روسای جمهور به دو کشور انجام شده و رایزنی های سیاسی در بالاترین سطوح صورت پذیرفته است. شرکت های ایرانی همچنان در پروژه های مهمی مانند سد راغون و تصفیه خانه شهر دوشنبه فعال هستند. بدنبال هماهنگی برای برگزاری یازدهمین کمیسیون مشترک همکاری های اقتصادی دو کشور هستیم که در آن قرار است حداقل هفت سند همکاری مورد بررسی قرار گیرد تا در حضور روسای جمهور امضا شود. جناب آقای دکتر روحانی از جناب آقای رحمان رئیس جمهور محترم تاجیکستان برای سفر به تهران دعوت کرده اند و انجام این سفر در دست پیگیری است. جناب آقای رحمان از نخستین روسای پیشتازی هستند که با زیباترین تعابیر دستاوردهای مذاکرات هسته ای را به همتای ایرانی خود تبریک گفتند و در حادثه منا که در سالگرد آن قرار داریم، پیام محبت آمیز همدردی برای ایشان فرستادند.    

سوال: پس از توافق هسته ای تحریم ها علیه ایران لغو شد. لغو این تحریم ها چه تاثیر مثبتی در اقتصاد و روابط ایران با خارج گذاشته است؟

جواب:اگر بخواهم در مورد ابعاد و تاثیر برجام صحبت کنم زمان زیادی می طلبد؛ ولی بطور خلاصه باید بگویم که یکی از اقدامات مهم و تاثیرگذار دولت جناب آقای روحانی دستیابی به برجام بود که البته همانگونه که طی مذاکراتی طولانی و سخت حاصل شد، اقدامات پس از آن هم طولانی و پیچیده خواهد بود. هم اکنون و علیرغم کارشکنی برخی از کشورها مانند اسرائیل و عربستان و حتی بعضی از اعضای گروه 5+1 در مسیر اجرای این برنامه، سایه سنگین تحریم ها از سر ملت ایران برداسته شده و اکنون فروش نفت ایران و دستیابی به بازار از دست رفته در اولویت دولت است. تعاملات بانکی در حال توسعه است. گفتگوها برای خرید هواپیما در حال انجام است و مهمتر از همه ایران در بازار مبادلات هسته ای هم در حال سهم گیری است. با رفع تحریم های بانکی، بیمه ای و ...قطعاً بستر مناسبی برای توسعه همکاری ایران با دیگران از جمله تاجیکستان ایجاد شده است که ثمرات آن را به تدریج خواهیم دید.

سوال: مفاد توافق هسته ای یا برجام به نظر ایران چکونه عملی می شود؟ آیا ایران از سرعت آن راضی است؟

مفاد برجام با وفای به عهد طرفین، اراده و اتخاذ تدابیر لازم، عملی خواهد شد . گروه 5+1 هیچ راهی غیر از اجرای دقیق آن ندارد. البته انتظار این است که سرعت و صداقت بیشتری برای اجرای آن به خرج داده شود.

سوال: حالا در روابط ایران با غرب چه مشکل عمده ای باقی مانده است؟

موضوع برجام صرفاً متمرکز بر فعالیت های هسته ای ایران بود. ما در بسیاری از موضوعات و دیدگاهها با غرب اختلاف نظر داریم. مهمترین آن این است که می خواهیم استقلال، حاکمیت ملی و ارزشهای دینی و فرهنگی خود را حفظ کنیم و بر اساس احترام متقابل با دنیا ارتباط داشته باشیم. اگر این روند با فشار و زورگویی کشورهایی چون امریکا همراه باشد، اختلاف همچنان وجود خواهد داشت. این که آنها مسائل فرهنگی و اعتقادی ما را نمی پسندند و تحت عنوان حقوق بشر به ما فشار می آورند، زمینه ساز استمرار اختلاف خواهد بود.

سوال: آینده روابط تاجیکستان و ایران را چگونه تصور می کنید؟

جواب:اینجانب آینده روابط را روشن می بینم. همانگونه که قبلاً توضیح دادم روابط خویشاندی علیرغم همه فراز و فرودهایش همیشه پایدار است و به تعبیر زیبای شما تاجیکان این روابط حکم گوشت و ناخن را دارد. قابل انفکاک نیست. دو دولت در این موضوع تردیدی ندارند. مهم این است که همدیگر را درک کنیم، برای مشکلات همیشه راهی هست. باید برای توسعه روابط ایده های جدید بدهیم که بنظر من این اراده در مقامات دو کشور قطعاً وجود دارد.