زبان فارسی تاجیکی

فارسی تاجیکی که از آن با نام زبان تاجیکی یا فارسی تاجیکی یا فارسی فرارودی نیز یاد می شود، به گویشی از زبان فارسی گفته می شود که در آسیای میانه بویژه در کشورهای تاجیکستان و ازبکستان رایج است. وام واژه هایی از زبان روسی و ازبکی وارد زبان تاجیکی شده است و افزون بر این در مواردی تاجیکان برای برخی معنی ها و مفهوم ها، واژگانی را بکار می برند که در ایران بسامد کمتری برای آن مفهوم دارند. برای نمونه در فارسی تاجیکی به خفاش کور شب پرک ، به فوتبالیست فوتبالباز و به کتری چای جوش می گویند . با این همه فارسی تاجیکی بسادگی برای ایرانیان قابل فهم است.

در پی تغییر خط در تاجیکستان، زبان تاجیکی را با الفبای سیریلیک که در آن تغییراتی داده شده است می نویسند، که به آن الفبای تاجیکی می گویند. مجلس تاجیکستان در سال 1378 (1999) نام قانونی زبان این کشور را تاجیکی اعلام کرد.

زبان تاجیکی به سه خط گوناگون نوشته می شده است : سیریلیک، لاتین و پارسی. هم اکنون در کشور تاجیکستان رسما از خط سیریلیک استفاده می شود. در پی تغییر خط در تاجیکستان در دهه های اخیر از سه شیوه ذکر شده برای نوشتن استفاده کرده اند. قبل از انقلاب روسیه خط مردم تاجیکستان پارسی بود بعد از آن تاجیکان برای مدتی از الفبای لاتین استفاده کردند .بعد از رایج شدن خط سیریلیک در روسیه بعد انقلاب ، استفاده از این خط به مرور در برخی جمهموری های اتحاد شوروی و کشورهای وابسته به آن رسمیت یافت. از آن پس در تاجیکستان ، الفبای سیریلیک  با اصلاحات و افزودنی های کوچک با زبان پارسی تطبیق داده و الفبای تاجیکی نامیده شد.

 

تاجیکی

ъ

х

з

ҳ

ш

г

н

к

ғ

қ

ф

ҷ

в

п

р

л

д

ж

б

т

м

с

ч

پارسی

ع

خ

 

ز

ض

ذ ظ

ه ح

ش

گ

ن

ک

غ

ق

ف

ج

و

پ

ر

ل

د

ژ

ب

طت

م

س ص

 ث

چ

 

حروف الفبای تاجیکی و معادل فارسی آنها

مثال به تاجیکی

حرف تاجیکی

مثال

حرف یا صدا

Одам

О о

آدم

صدای آ

Анор

А а

انار

صدای ا

Лола

Л л

لاله

ل

Нон

Н н

نان

ن

Мор

М м

مار

م

Рама

Р р

رمه

ر

Шона

Ш ш

شانه

ش

Хона

Х х

خانه

خ

Дуд

У у

دود

صدای او کوتاه

Нўр

ў ў

نور

صدای او بلند

Сол

С с

سال

ث،س و ص

Замон

З з

زمان

ز،ذ،ض و ظ

Коса

К к

کاسه

ک

Кова

В в

کاوه

و

Дандон

Д д

دندان

د

Парвиз

П п

پرویز

پ

Ток

Т т

تاک

ت و ط

Гулдон

Г г

گلدان

گ

Бобо

Б б

بابا

ب

шер

Е е

شیر

ی

Офтоб

Ф ф

آفتاب

ف

Ғала

Ғғ

غله

غ

Қалам

Ққ

قلم

ق

Чашма

Ч ч

چشمه

چ

Ҷамила

Ҷҷ

جمیله

ج

Ҳабиб

Ҳҳ

حبیب

ح و ه

Эмом

Э э

امام

صدای ا با کسره

Май

Йй

می

 

ی ساکن

Ин

Ии

این

صدای ای

Зебоӣ

Ӣӣ

زیبایی

صدای ای بلند

Дарё

Ё ё

دریا

یا

Ягонагӣ

Я я

یگانگی

یه به فتح

Юсуф

Ю ю

یوسف

یو

Манижа

Ж ж

منیژه

ژ

Шеър

Ъ ъ

شعر

ع