فرهنگ و ادب

موسیقی
هنر موسیقی در هنرستان عالی موسیقی ملی تاجیکستان، دانشکده دولتی هنر تاجیکستان به نام میرزا ترسون زاده، کالج فرهنگی سراسری جمهوری به نام بویداق اف، کالج هنر شهر دوشنبه به نام احمد باباقل اف، کالج هنر شهر خجند به نام صادرخان حافظ، کالج هنر رقص و باله سراسری جمهوری، فرهنگ وهنر به نام کرامت اله قربان اف شهر کولاب، مدرسه شبانه روزی سراسری کشور مخصوص موسیقی زیاداله شهیدی، مکتب شبانه روزی سراسری جمهوری مخصوص موسیقی به نام ملکه صابرآوا و دیگر مراکز آموزش تعلیم داده می شود. 
سال 1940 میلادی اتفاق آهنگ سازان تاجیکستان تشکیل یافت، که در آن بهترین موسیقیدان های کشور متحد شده اند، "گلشن"، "زیبا"، "جهان آرا"، "لاله"، "فلک"، "الهام"، "سامانیان"، "جوانی"، "دریا"، "گنجینه"، "نسیم کوهسار"، "ششمقام"، گلریز"، "نور خجند" و غیره از معروف ترین دسته های هنری سراسری جمهوری می باشند. 
نقاشی
هنر نقاشی در دانشکده دولتی هنر تاجیکستان به نام میرزا ترسون زاده، کالج سراسری جمهوری نقاشی به نام میرزارحمت عالم اف و چند مرکز آموزشی دیگر تعلیم داده می شود. سال 1994 میلادی اتحاد نقاشان تاجیکستان تشکیل یافت، که در آن بهترین نقاشان کشوررا با یکدیگر جمع کرده است. 
کتابخانه ها
در حال حاضر در تاجیکستان 1413 کتابخانه عمومی موجود است. ذخیره این کتابخانه ها 12 میلیون و 881 هزار نسخه را تشکیل می دهد،که این مقدار 7 میلیون و 498 هزار و 402 نسخه کتاب به زبان روسی، سه میلیون و 538 هزار و 757 نسخه به زبان تاجیکی، 418 هزار و 654 نسخه به زبان ازبکی و باقیمانده به دیگر زبانها می باشد. 
مهم ترین کتابخانه های تاجیکستان
کتابخانه ملی به نام ابوالقاسم فردوسی، 
کتابخانه سراسری جمهوری کودکانه به نام میرسعید میرشکر، 
کتابخانه مرکزی آکادمی علوم تاجیکستان، 
کتابخانه مرکزی به نام ابوالقاسم لاهوتی شهر دوشنبه، 
کتابخانه ولایتی به نام تاش خواجه اسیری شهر خجند، 
کتابخانه ولایتی شهر قرغان تپه، 
کتابخانه مرکزی به نام صدرالدین عینی در شهر کولاب، 
کتابخانه ولایتی شهر خاروغ. 
انتشارات
نخستین مؤسسه طبع و نشر کتاب در تاجیکستان 7 اکتبر1952 در شهر دوشنبه به نام نشریات دولتی تاجیکستان تاسیس یافت، که آن در سال 1964 میلادی نام "عرفان" را گرفت. در حال حاضر در جمهوری تاجیکستان چندین نشریات دولتی و غیردولتی فعالیت دارند، که مهم ترین آنها از این قرارند:
"عرفان" 
"معارف و فرهنگ" 
"دائره المعارف تاجیکستان" 
"ادیب" 
"دانش"
"سروشان"
"یجاد"
"دیوشتیچ"
"سرپرست"
"الهام"
"بال هما"
"افسانه"
"امپریال گروپ"
"یونورسل- س" و غیره می باشند. 
ادبیات
بنیانگذار ادبیات معاصر تاجیک استاد صدرالدین عینی بوده است. برای خدمتهایش با عنوان عالی قهرمان تاجیکستان سرفراز گردیده است. دیگر ادیبان و شعرا شناخته شده معاصر تاجیک، که صاحب عنوان های افتخاری و جایزه ها گردیده اند، اینها می باشند:
میرزا ترسون زاده، 1961 میلادی؛ 
میرسعید میرشکر سال 1962 میلادی؛ 
باقی رحیم زاده سال 1974 میلادی؛ 
گلچهره سلیمانی سال 1968 م؛ 
مؤمن قناعت سال 1991 م؛ 
لایق شیرعلی سال 1991م؛ 
قطبی کرام سال 1991م؛ 
عاشور صفر سال 1991؛ 
عبدالجبار قهاری سال 1994؛ 
غفار میرزا سال 1994؛ 
عبید رجب سال 1994؛ 
گلنظر کلدی سال 1995؛ 
حقنظر غائب سال 1997؛ 
عسکر حکیم سال 1999؛ 
گلرخسار صفی یوا سال 1999؛
صفرمحمد ایوبی سال 1999؛ 
فرزانه سال 2001؛ 
محمد غائب سال 2001؛ 
سیدعلی مامور سال 2003؛ 
رحمت نذری سال 2003؛ 
کمال نصراله سال 2003؛ 
میهمان بختی سال 2006؛ 
میرزا فیضعلی سال 2009.
نویسندگان
جلال اکرامی سال 1976 میلادی؛ 
رحیم جلیل سال 1979 میلادی؛ 
فاتح نیازی سال 1976؛ 
فضل الدین محمدی یف سال 1990؛ 
ساتیم الغ زاده سال 1990؛ 
عبدالملک بهاری سال 1994؛ 
ستار ترسون سال 1998؛ 
عبدالحمید صمداف؛ 
کرامت الله میرزایف سال 2001؛ 
ارون کوهزاد سال 2001؛ 
یوسف اکابراف سال 2001؛ 
شادان حنیف سال 2004.
اتحادیه فرهنگی
اتحادیه آهنگ سازان تاجیکستان (1940م.)،‌ 
اتحادیه سینماگران تاجیکستان (1962م.)، 
اتحادیه معماران تاجیکستان (1936 م.)، 
اتحادیه نویسندگان تاجیکستان، 
اتحادیه نقاشان تاجیکستان (1944م.)، 
اتحادیه خادمان تئاتر تاجیکستان(1987 م.)، 
اتحادیه روزنامه نگاران تاجیکستان(1959م.)